เปิดตำราแพทย์จีน ผักบ้านๆ ที่คุ้นเคย ประโยชน์ดั่งทองคำ หมอสมัยใหม่ยืนยันสรรพคุณ

เปิดตำราแพทย์จีนโบราณ ผักบ้านๆ ที่คุ้นเคย สรรพคุณดั่งทองคำ ขับร้อน ขจัดพิษ หมอแผนปัจจุบันยืนยัน ช่วยป้องกันมะเร็ง ปกป้องหัวใจ

ปัจจุบันผู้คนหันมาใส่ใจสุขภาพมากขึ้น การมองหาวัตถุดิบที่มีคุณค่าทางโภชนาการจึงกลายเป็นเรื่องสำคัญ ผักพื้นบ้านที่คุ้ยเคยก็เป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม เพราะให้คุณประโยชน์ด้านโภชนาการที่น่าทึ่ง หนึ่งในนั้นคือ บวบ

“บวบ” เป็นพืชผักตระกูลแตง (CUCURBITACEAE) ในอดีตคนไทยส่วนใหญ่นิยมปล่อยให้ “บวบ “เลื้อยตามรั้วหรือปล่อยให้เลื้อยพันไปตามต้นไม้ แล้วคอยเก็บผลอ่อนมารับประทานเป็นผัก ส่วน “บวบ” ที่ไม่ได้เก็บจะปล่อยจนแก่แห้งเหลือแต่เส้นใยที่เรียกว่า “รังบวบ” และถูกนำมาใช้ในการอาบน้ำ ขัดถูภาชนะโดยไม่ต้องไปหาซื้อฟองน้ำให้สิ้นเปลือง “บวบ” ที่สามารถปลูกได้ในประเทศไทยมีหลายชนิด ได้แก่ บวบเหลี่ยม บวบงู บวบหอม 

ที่ประเทศจีน บวบก็เป็นผักยอดนิยมเช่นกัน เว็บไซต์ Health 2.0 ระบุว่า ชาวจีนให้ค่าบวบดั่ง “ทองคำ” เนื่องจากมีสารอาหารหลากหลายและให้ประโยชน์มากต่อสุขภาพ ชาวจีนมักนำบวบมาต้มซุปกับเห็ดหูหนูและไข่

จากงานวิจัยสมัยใหม่ พบว่า บวบ 100 กรัม มีคุณค่าทางอาหารดังนี้

• พลังงาน 17 kcal

• น้ำ 94.6 กรัม

• คาร์โบไฮเดรต 3.9 กรัม

• โพแทสเซียม 117 มก.

• แคลเซียม 14 มก.

• แมกนีเซียม 11 มก.

• เหล็ก 0.2 มก.

• ฟอสฟอรัส 29 มก.

• วิตามิน C 6.5 มก.

• วิตามิน A 1.79 มก.

• วิตามิน B1 0.02 มก.

• วิตามิน B2 0.02 มก.

• วิตามิน B6 0.08 มก.

 บวบผัดไข่

ประโยชน์ต่อสุขภาพของบวบ

ตั้งแต่สมัยโบราณ ชาวจีนใช้บวบในการรักษาโรค ในตำรา 本草綱目 (Compendium of Materia Medica) หนังสือการแพทย์ที่สมบูรณ์และครอบคลุมที่สุดเท่าที่เคยเขียนขึ้นในประวัติศาสตร์การแพทย์แผนจีน รวบรวมและเขียนโดย หลี่ ซื่อเจิน (LI Shi-zhen) ผู้เชี่ยวชาญด้านการแพทย์ในสมัยราชวงศ์หมิง กล่าวว่า บวบมีคุณสมบัติเปิดเส้นลมปราณ กระตุ้นการทำงานของอวัยวะภายใน ขับร้อน ขจัดพิษ ลดปวด ลดบวม ขับเสมหะ และช่วยบำรุงระบบเลือด

แพทย์ตัง เลี่ยง รองผู้อำนวยการแผนกการแพทย์แผนจีน โรงพยาบาลประชาชนแห่งที่ 1 เมืองกวางโจว กล่าวว่าบวบมีรสหวาน เย็น ไม่มีพิษ มีสรรพคุณตามแพทย์แผนจีน ได้แก่ ขับร้อน ขจัดพิษ กระตุ้นการไหลเวียนของเลือด บำรุงลำไส้ ขับปัสสาวะ ลดบวม และยังใช้รักษาอาการปวดข้อ อาการไม่มีประจำเดือน และภาวะน้ำนมน้อยหลังคลอด

แพทย์แผนปัจจุบันยืนยันประโยชน์เพิ่มเติมของบวบ (ข้อมูลจากนิตยสาร Women's Health)

• ป้องกันมะเร็งและชะลอวัย: บวบอุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ เช่น วิตามิน C, ซาโปนิน, ไตรโกเนลลีน ซึ่งช่วยลดความเสียหายของเซลล์จากความเครียดออกซิเดชัน เสริมภูมิคุ้มกัน ป้องกันมะเร็ง และชะลอกระบวนการเสื่อมของร่างกาย

• ปกป้องระบบหัวใจและหลอดเลือด: กรดโฟลิกและวิตามิน B6 ในเส้นใยของบวบช่วยลดระดับโฮโมซิสเทอีน (กรดอะมิโนที่หากมีสูงจะเพิ่มความเสี่ยงโรคหัวใจ) นอกจากนี้ บวบยังมีโพแทสเซียมและแมกนีเซียมที่ช่วยขยายหลอดเลือด ลดความดันโลหิต ใยอาหารชนิดเพกตินในบวบยังลดคอเลสเตอรอลชนิดไม่ดี (LDL) และลดคอเลสเตอรอลรวม จึงช่วยป้องกันโรคหัวใจและภาวะแทรกซ้อนที่ตามมา

• บำรุงผิวพรรณ: บวบมีวิตามิน B และ C ช่วยป้องกันผิวจากรังสี UV ลดจุดด่างดำ ริ้วรอย และทำให้ผิวกระจ่างใส

• ส่งเสริมระบบย่อยอาหาร: บวบมีใยอาหารสูงและปริมาณน้ำมาก ช่วยกระตุ้นการเคลื่อนไหวของลำไส้ ป้องกันท้องผูก และส่งเสริมสุขภาพทางเดินอาหาร

บวบเป็นผักพื้นบ้าน ไม่เพียงแต่ให้รสชาติอร่อยสดชื่นในหน้าร้อน แต่ยังเต็มไปด้วยสารอาหารที่ดีต่อร่างกาย ทั้งในมุมมองของแพทย์แผนโบราณและแพทย์แผนปัจจุบัน ถือเป็น “ผักทองคำ” ที่ควรมีติดครัว