ชามเป็นสิ่งจำเป็นในทุกมื้ออาหาร แต่ไม่ใช่ทุกแบบที่คุ้มค่ากับเงินที่จ่าย จำให้ขึ้นใจ ชาม 3 ประเภทนี้ไว้ อย่าซื้อแม้ราคาถูก
เวลาช็อปปิ้ง เรามักถูกดึงดูดด้วยชามหลากหลายรูปแบบ ตั้งแต่เรียบง่ายจนถึงลวดลายสวยงาม บางแบบราคาถูกดูเหมือนคุ้มค่า ทำให้หลายคนรีบเลือกซื้อทันที แต่ไม่ใช่ทุกชามจะปลอดภัยต่อการใช้งาน
ชามบางแบบแฝงไปด้วยความเสี่ยงต่อสุขภาพของคนในครอบครัว แม้รูปลักษณ์จะดูเหมือนชามคุณภาพดี แต่มีชาม 3 ประเภทที่ควรหลีกเลี่ยง แม้ราคาจะถูกเพียงใด พร้อมวิธีสังเกตเพื่อเลือกชามที่ปลอดภัยใช้งานจริงได้อย่างมั่นใจ
1. ชามปลอมคุณภาพต่ำ
ชามเซรามิกได้รับความนิยมมานานทั้งเรื่องความทนทานและความสวยงาม แต่ปัจจุบันชามปลอมทำจากพลาสติกเมลามีนกลับแพร่หลายมากขึ้น ด้วยราคาถูกและหน้าตาคล้ายของจริง หลายคนจึงเข้าใจผิดและนำมาใช้ในชีวิตประจำวัน
จริง ๆ แล้วชามปลอมคุณภาพต่ำชนิดนี้มีสารยูเรีย-ฟอร์มาลดีไฮด์ ซึ่งเมื่อโดนความร้อนสูง เช่น ใส่อาหารร้อน จะปล่อยสารฟอร์มาลดีไฮด์ซึ่งองค์การอนามัยโลกจัดเป็นสารก่อมะเร็ง
นอกจากนี้ ชามชนิดนี้ยังไม่ทนทาน เกิดรอยขีดข่วนง่าย และสะสมเชื้อแบคทีเรีย หลายครอบครัวใช้โดยไม่รู้ตัว ทำให้อาหารสัมผัสสารเคมีอันตราย ส่งผลเสียต่อสุขภาพในระยะยาว
ดังนั้นควรตรวจสอบให้ละเอียดก่อนซื้อ หากชามน้ำหนักเบาเกินไปหรือมีกลิ่นพลาสติก ควรตัดทิ้งออกจากตัวเลือกทันที
2. ชามเคลือบสีสดใส
ชามเคลือบสีสดและลวดลายโดดเด่นมักดึงดูดสายตาบนชั้นวางสินค้า แต่ชามเคลือบสีราคาถูกบางรุ่นมีความเสี่ยงสูงเพราะอาจมีสารโลหะหนัก เช่น ตะกั่ว และแคดเมียม ปนเปื้อนในชั้นเคลือบ สีเหล่านี้ถ้าแทรกซึมลงในอาหาร จะเป็นอันตรายต่อสุขภาพ
ในกระบวนการผลิต บางโรงงานไม่ได้ปฏิบัติตามมาตรฐาน จึงเติมโลหะหนักเกินระดับปลอดภัยเพื่อให้สีสดใส ทำให้เกิดความเสี่ยงที่สารพิษจะปลดปล่อยออกมาเมื่อชามใส่อาหารร้อนหรือมีรสเปรี้ยว เช่น ต้มยำหรือผักดอง
เด็กเล็กเป็นกลุ่มเสี่ยงที่สุด เพราะร่างกายยังไวต่อสารโลหะหนัก ซึ่งอาจทำให้พัฒนาการล่าช้าหรือเกิดความเสียหายต่อระบบประสาท
เพื่อความปลอดภัย ควรหลีกเลี่ยงบ่าตุ้งเคลือบสีสดจัด โดยเฉพาะหากไม่ทราบแหล่งที่มา ควรเลือกใช้บ่าตุ้งเคลือบสีขาวหรือล่าง ที่ผ่านการเผาด้วยความร้อนสูงเพื่อป้องกันสารพิษตกค้าง
3. ชามพลาสติกไร้แหล่งที่มา
ชามพลาสติกราคาถูกมักถูกโฆษณาว่าสะดวก น้ำหนักเบา และไม่แตกง่าย เหมาะกับครอบครัวที่มีเด็กเล็ก แต่ชามพลาสติกที่ไม่มีแหล่งผลิตชัดเจน หรือที่เรียกว่า “ชาม 3 ไม่” (ไม่มีวันที่ผลิต ไม่มีผู้ผลิต ไม่มีใบอนุญาต) นั้นแฝงด้วยความเสี่ยงมากมาย
ชามประเภทนี้มักผลิตจากพลาสติกรีไซเคิลและมีสารพิษอย่างบิสฟีนอลเอ (BPA) ซึ่งส่งผลต่อระบบฮอร์โมนและการสืบพันธุ์
เนื่องจากไม่ได้ผ่านการตรวจสอบ จึงไม่อาจทราบได้ว่าชามนั้นมีสารอันตรายหรือไม่ เมื่อใช้ใส่อาหารร้อน สารเคมีอาจละลายปนเปื้อนในอาหาร ส่งผลเสียต่อสุขภาพในระยะยาว
ยิ่งไปกว่านั้น ขาดข้อมูลผู้ผลิตทำให้ยากต่อการรับผิดชอบหากเกิดปัญหา จึงควรหลีกเลี่ยงชามพลาสติกประเภทนี้ แม้ราคาจะถูกเพียงไม่กี่บาทก็ตาม
การเลือกชามที่ปลอดภัยสำหรับทั้งครอบครัว
ในการเลือกชามให้ปลอดภัย ควรสังเกตง่าย ๆ ดังนี้
อันดับแรก ใช้มือลูบบนผิวชาม หากรู้สึกหยาบกร้าน ไม่เรียบ หรือมีลักษณะนูนต่ำผิดปกติ อาจเป็นชามปลอม หรือทำจากพลาสติกคุณภาพต่ำ
ต่อมาให้ดมกลิ่นชาม ชามเซรามิกหรือแก้วคุณภาพดีจะไม่มีกลิ่นเหม็น ส่วนชามคุณภาพต่ำมักมีกลิ่นเคมีรบกวน
สำหรับชามเคลือบสี ให้ใช้ผ้าชุบน้ำเช็ดผิว หากผ้าขึ้นสี แสดงว่าชามนั้นอาจเคลือบด้วยสีคุณภาพต่ำ ไม่ควรเลือกซื้อ
สุดท้าย ตรวจสอบฉลากและบรรจุภัณฑ์ให้มั่นใจว่ามีข้อมูลผู้ผลิต วันที่ผลิต และใบอนุญาตอย่างชัดเจน