ปานามาตีตัวห่างจีน ขอไม่ร่วม ‘หนึ่งแถบ หนึ่งเส้นทาง’

รัฐบาลปานามาประกาศในวันพฤหัสบดี ไม่ต่อสัญญาสมาชิกภาพข้อตกลงหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางกับจีน โดยให้เหตุผลว่าทำเพื่อผลประโยชน์ที่ดีที่สุดของชาติ

โฮเซ ราอูล มูลิโน ประธานาธิบดีปานามา กล่าวกับผู้สื่อข่าวในวันพฤหัสบดีว่า สถานทูตปานามา ประจำกรุงปักกิ่งได้ส่งหนังสือแสดงความจำนงไม่เป็นส่วนหนึ่งของข้อตกลงหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง หรือ BRI (Belt and Road Initiative) ล่วงหน้า 90 วันตามเงื่อนไขแล้ว

ผู้นำปานามาอธิบายว่า เขาใช้เวลาเพื่อประเมินความสัมพันธ์ที่มีกับจีน ก่อนจะตัดสินใจในสิ่งที่ดีต่อผลประโยชน์ประเทศมากที่สุด และสหรัฐฯ ไม่ใช่คนสั่งให้ทำเช่นนี้

เมื่อปี 2018 ปานามาภายใต้การนำของฮวน คาร์ลอส วาเลรา เข้าร่วมกับ BRI ซึ่งเป็นนโยบายที่ผู้นำจีน สี จิ้นผิง เริ่มต้นเมื่อปี 2013 ว่าด้วยการเชื่อมต่อภูมิภาคต่าง ๆ ทั้งทางบกและทางทะเลผ่านโครงการก่อสร้างโครงสร้างพื้นฐานขนาดใหญ่

ที่ผ่านมา สหรัฐฯ ท้วงติงว่า จุดมุ่งหมายของ BRI คือการบ่อนทำลายกติการะบบการค้าโลกเดิม เพื่อให้จีนได้ประโยชน์

มาร์โค รูบิโอ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ที่เพิ่งเยือนปานามาในช่วงสัปดาห์นี้ ยินดีกับการตัดสินใจของปานามาที่ไม่ต่อสมาชิกภาพในข้อตกลงของจีนดังกล่าว

ปานามาเป็นหนึ่งในห้าประเทศตามกำหนดการเยือนแถบอเมริกากลางและแคริบเบียนของ รมต.ต่างประเทศสหรัฐฯ คนล่าสุด ภายใต้วาระหารือหลักเรื่องการอพยพข้ามแดนผิดกฎหมาย การปราบปรามยาเสพติด และตอบโต้อิทธิพลจีนในซีกโลกตะวันตก

อย่างไรก็ตาม หนึ่งในวาระที่ได้รับการจับตามอง คือท่าทีของสหรัฐฯ ที่มีต่อคลองปานามา ทางน้ำความยาว 82 กิโลเมตรที่สหรัฐฯ ลงทุนขุดเมื่อช่วงต้นทศวรรษที่ 1900 และกลายเป็นช่องทางการเดินเรือสำคัญที่เชื่อมต่อระหว่างมหาสมุทรแอตแลนติกและแปซิฟิกได้ด้วยเทคนิคด้านวิศวกรรม

ตั้งแต่วันแรกที่ขึ้นดำรงตำแหน่ง ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ เตือนปานามาให้สกัดอิทธิพลของจีนให้ได้ มิฉะนั้น สหรัฐฯ อาจใช้กำลังยึดคลองปานามา

ในงานแถลงข่าวเมื่อวันพฤหัสบดี รมต.รูบิโอ ได้หยิบยกสนธิสัญญาระหว่างสหรัฐฯ และปานามาเมื่อปี 1977 ที่ระบุว่า สหรัฐฯ ต้องคุ้มครองปานามาในกรณีที่ถูกโจมตี

เขากล่าวด้วยว่า “ผมเห็นว่ามันเป็นเรื่องไร้สาระ ที่เราต้องจ่ายค่าธรรมเนียมในพื้นที่ที่เรามีภาระต้องคุ้มครองในช่วงเวลาที่เกิดความขัดแย้ง”

รูบิโอที่เมื่อวันอาทิตย์ที่แล้ว ได้พบและหารือกับผู้นำมาปานามา ระบุว่า “นั่นคือความคาดหวังของเรา…พวกเขาเข้าใจอย่างแจ่มแจ้งในบทสนทนานั้น”

เมื่อวันพุธ กระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ประกาศผ่านแพลตฟอร์ม X ว่าเรือของสหรัฐฯ สามารถผ่านคลองปานามาได้โดยไม่เสียค่าธรรมเนียม ซึ่งจะประหยัดงบประมาณได้ปีละหลายล้านดอลลาร์

ปธน. มูลิโนแห่งปานามา ตอบโต้ในการแถลงข่าวในวันต่อมาว่ายังไม่มีข้อตกลงใด ๆ ที่อนุญาตให้เรือรบของสหรัฐฯ ผ่านคลองปานามาโดยไม่เสียค่าธรรมเนียม

ทางด้านหน่วยงานบริหารจัดการคลองปานามา (Panama Canal Authority) ประกาศบนแพลตฟอร์ม X ว่า ยังไม่มีการปรับค่าธรรมเนียมใด ๆ ตามที่สหรัฐฯ ประกาศ และแสดงเจตจำนงที่จะหารือกับเจ้าหน้าที่รัฐบาลวอชิงตันผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง

• ที่มา: วีโอเอ รอยเตอร์ เอเอฟพี เอพี รอยเตอร์