เริ่มต้นข้อตกลงหยุดยิง-ปล่อยตัวประกันกาซ่าวันแรก

อิสราเอลและฮามาสระงับการต่อสู้กันในวันอาทิตย์ และมีการปล่อยตัวประกันกลุ่มแรกออกมา ในไม่กี่ชั่วโมงที่ข้อตกลงหยุดยิงระหว่างคู่กรณีในกาซ่า เริ่มมีผลบังคับใช้ ซึ่งถือเป็นการเริ่มต้น 6 สัปดาห์ของดีลหยุดยิง ที่ปูทางสู่การยุติการสู้รบในกาซ่าที่ดำเนินมาถึง 15 เดือน

การหยุดยิงเริ่มต้นเมื่อเวลา 11.15 น. ตามเวลาท้องถิ่น ซึ่งล่าช้ากว่ากำหนดการเดิมไป 3 ชั่วโมง เนื่องจากนายกรัฐมนตรีอิสราเอลเบนจามิน เนทันยาฮู กล่าวว่าจะไม่เริ่มต้นข้อตกลงหยุดยิงจนกว่าฮามาสจะส่งรายชื่อตัวประกัน 3 คนที่ได้รับอิสรภาพในวันอาทิตย์เสียก่อน

โรมิ โกเนน วัย 24 ปี เอมิลี ดามารี วัย 28 ปี และโดรอน สไตน์เบรเคอร์ วัย 31 ปี เป็นตัวประกันหญิง 3 คนแรกที่ได้รับอิสรภาพภายใต้ข้อตกลงหยุดยิงนี้ โดยโกเนน ถูกลักพาตัวไปในงานเทศกาลดนตรีเมื่อ 7 ต.ค. 2023 ที่ฮามาสบุกโจมตีอิสราเอลโดยไม่ทันตั้งตัว คร่าชีวิต 1,200 คน ขณะที่หญิงอีก 2 รายถูกลักพาตัวจากคิบบุตส์ คาฟาร์ อาซา

ในช่วงเช้าวันอาทิตย์ มีรายงานขบวนรถบรรทุกความช่วยเหลือของกาชาดเคลื่อนขบวนเข้าไปในกาซ่า ผ่านเส้นทางแคบ ๆ รอบฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ชาวปาเลสไตน์บางส่วนเริ่มเดินทางกลับบ้านในกาซ่าซิตี้ แม้จะมีรายงานการโจมตีด้วยรถถังทางตะวันออกของกาซ่า ใกล้กับพรมแดนอิสราเอลก็ตาม

ประธานาธิบดีโจ ไบเดน แห่งสหรัฐฯ ซึ่งผลักดันการเจรจาหยุดยิงครั้งนี้ กล่าวในวันสุดท้ายที่ปฏิบัติหน้าที่เต็มวันในฐานะประธานาธิบดีสหรัฐฯ ว่า “หลังจากความเจ็บปวด ความเสียหาย และความสูญเสียมากมาย วันนี้เสียงปืนในกาซ่าได้เงียบลงไปแล้ว”

ฝั่งอิสราเอลเริ่มต้นขนย้ายนักโทษปาเลสไตน์กลับไปยังกาซ่า โดยอิสราเอลให้คำมั่นที่จะปล่อยคนกลุ่มนี้ให้เป็นอิสระตามเงื่อนไขในดีลหยุดยิงที่บรรลุไปเมื่อสัปดาห์ก่อน แต่การโจมตีในกาซ่ายังดำเนินต่อไป โดยกระทรวงสาธารณสุขกาซ่าที่บริหารงานโดยฮามาส ระบุว่า มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 26 ราย แต่ไม่ได้ระบุว่าพวกเขาเป็นพลเรือนผู้บริสุทธิ์หรือนักรบฮามาสกันแน่

กองทัพอิสราเอลได้เตือนให้ผู้คนอยู่ห่างจากทหารอิสราเอลในช่วงเวลาเคลื่อนย้ายกำลังพลไปยังเขตกันชน

เมื่อวันพุธมีการประกาศข้อตกลงหยุดยิงกาซ่า หลังจากการเจรจาอย่างเข้มข้นระหว่างทีมตัวกลางอย่างสหรัฐฯ กาตาร์ และอียิปต์ โดยกรณีของสหรัฐฯ นั้นเป็นความร่วมมือระหว่างรัฐบาลไบเดนและว่าที่ปธน.ทรัมป์ ที่ต่างผลักดันให้เกิดการเจรจาหยุดยิงก่อนทรัมป์ขึ้นมาดำรงตำแหน่งผู้นำสหรัฐฯ ในวันจันทร์

ทรัมป์ ระบุผ่านสื่อสังคมออนไลน์ ทรูธ โซเชียลว่า “ตัวประกันเริ่มออกมาวันนี้ ผู้หญิงที่ยอดเยี่ยมทั้ง 3 คนจะเป็นกลุ่มแรก”

ทั้งนี้ เงื่อนไขดีลหยุดยิง 42 วัน ในเฟสแรก จะเป็นการปล่อยตัวประกับ 33 จาก 99 คนที่เชื่อว่าอยู่ในการควบคุมของฮามาส แลกกับชาวปาเลสไตน์ที่อิสราเอลควบคุมตัวไว้ อิสราเอลคาดว่าจะถอนทหารกลับไปยังเขตกันชนในกาซ่า และชาวปาเลสไตน์ที่พลัดถิ่นควรจะกลับไปที่บ้านของตนเองได้ แม้ว่าพื้นที่ส่วนใหญ่ในกาซ่าจะเสียหายเหลือแต่ซากปรักหักพังก็ตาม

ยอดเสียชีวิตฝั่งปาเลสไตน์จากการโจมตีของอิสราเอลเมื่อปี 2023 เป็นต้นมา เกินกว่า 46,000 คน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นผู้หญิงและเด็ก แม้ว่ากองทัพอิสราเอลจะให้ข้อมูลโดยไม่มีหลักฐานเพิ่มเติมว่า มีนักรบฮามาสเสียชีวิตกว่า 17,000 คน

ไมค์ วอลซ์ ที่ปรึกษาด้านความมั่นคงแห่งชาติของทรัมป์ เปิดเผยในรายการ State of the Union ทางสถานีโทรทัศน์ CNN ว่าการปล่อยตัวประกันเป็น “วาระสำคัญอันดับต้น ๆ ของปธน.ทรัมป์”

การเจรจาที่กินเวลามาหลายเดือน โดยมีอียิปต์และกาตาร์ เป็นตัวกลาง และสหรัฐฯ ให้การสนับสนุน บรรลุผลการหารือในช่วงไม่กี่วันก่อนที่ว่าที่ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ จะเข้าพิธีปฏิญาณตนรับตำแหน่งผู้นำสหรัฐฯ คนที่ 47 ในวันที่ 20 มกราคมนี้

โดยก่อนหน้านี้ ทรัมป์ ได้กล่าวย้ำข้อเรียกร้องในการบรรลุดีลหยุดยิงกาซ่าอย่างรวดเร็ว พร้อมเตือนว่าให้เตรียม “นรกแตก” หากฮามาสไม่ปล่อยตัวประกัน ขณะที่ทูตพิเศษด้านกิจการตะวันออกกลางของทรัมป์ สตีฟ วิทคอฟฟ์ ได้ทำงานร่วมกับเบรตต์ แมคเกิร์ค ที่ปรึกษาของประธานาธิบดีโจ ไบเดน ด้านกิจการตะวันออกกลางในการผลักดันข้อตกลงหยุดยิง ที่กรุงโดฮา ของกาตาร์ด้วยเช่นกัน

วอลซ์ ที่ปรึกษาด้านความมั่นคงแห่งชาติของทรัมป์ กล่าวด้วยว่าหากปธน.ทรัมป์ไม่ได้รับเลือกขึ้นมา ก็อาจไม่บรรลุข้อตกลงกาซ่า และว่าฮามาสไม่มีทางเลือกนอกจากปล่อยตัวประกันออกมา แต่ได้กล่าวด้วยว่าหนทางสู่สันติภาพอาจเต็มไปด้วยอุปสรรค

การเจรจาหยุดยิงในเฟสที่สองยากเย็นกว่าในช่วงแรก โดยคาดว่าจะเกิดขึ้นในเวลาอีก 2 สัปดาห์ ท่ามกลางคำถามใหญ่มากมายที่รออยู่ รวมทั้งคำถามที่ว่าสงครามจะดำเนินต่อไปหลังจากสิ้นสุดข้อตกลงหยุดยิงในเฟสแรกหรือไม่ และตัวประกันที่เหลือในกาซ่าจะได้รับอิสรภาพมาได้อย่างไร

• มีเนื้อหาบางส่วนจากเอพี รอยเตอร์ และเอเอฟพี